Św. Jan, Apostoł i Ewangelista - patron dnia (27 grudnia)

Jan był młodszym bratem Jakuba Starszego, ich rodzicami byli Zebedeusz i Salome. W Piśmie Świętym, tylko św. Piotr jest wymieniany częściej Apostołem od Jana. O Piotrze Biblia wspomina w 68 miejscach, a o Jania w 31. Jan najpierw był uczniem Jana Chrzciciela, jednakże później podążył wraz z św. Andrzejem za Jezusem (J 1, 35-40). Wraz ze swoim towarzyszem i byłym nauczycielem, byli jednymi z najbardziej zaufanych uczniów. Nie od razu był uczniem Jezusa na stałe, a o ostatecznym przystaniu do jego grona wspomina św. Mateusz, Marek i Łukasz (Mt 4, 18-22; Mk 1, 14-20; Łk 5, 9-11).

Jan trudnił się rybołówstwem, miał własną łódź i sieci, co świadczy, że był całkiem zamożny. Podaje się, że dostarczył ryby arcykapłanowi. Gdy krytykował kogoś za wyrzucanie złych duchów w imię Jezusa, ten mówił mu: "Nie zabraniajcie mu, bo nikt, kto czyni cuda w imię moje, nie będzie mógł zaraz źle mówić o Mnie. Kto bowiem nie jest przeciwko nam, ten jest z nami" (Mk 9, 37-38). Jan obecny był podczas Przemienienia na Górze Tabor (Mk 9, 2), przy wskrzeszeniu córki Jaira (Mk 5, 37) oraz w czasie konania i aresztowania Jezusa w Ogrodzie Oliwnym (Mk 14, 33). Wraz ze swoim bratem, Jakubem, za pośrednictwem matki spytali Jezusa o miejsce przy jego prawej i lewej stronie w niebie, na co odpowiadał: : "Kielich mój pić będziecie. Nie do Mnie jednak należy dać miejsce po mojej stronie prawej czy lewej, ale dostanie się ono tym, dla których mój Ojciec je przygotował" (Mt 20, 21-28; Mk 10, 41-52).
Świadczy to o tym, że przystał do Jezusa niezupełnie bezinteresownie, a liczył na ważne miejsce u jego boku. Później dopiero bracia zrozumieli sens stania przy Jezusie – chodziło o dążenie do duchowego Królestwa Bożego i zbawienie ludzi. Jan był jedynym uczniem który do końca wierny był Chrystusowi, wytrwał on pod krzyżem do samego końca. Dzięki temu ofiarowany był Maryi jako przybrany syn (J 19, 26-27).

Po tym jak Jezus zmartwychwstał, przybył wraz z św. Piotrem do jego grobu, a tam „ujrzał i uwierzył” (J 20, 8). We dwójkę udali się też do świątyni, gdzie miał miejsce cud uzdrowienia paralityka. Wraz z Piotrem zostali wybrani przez Apostołów, by udzielili Ducha Świętego w Samarii (Dz 8, 14-17). O kolejnych losach pisał św. Paweł w Liście do Galatów. Jan przebywać miał w Jerozolimie, Samarii i Efezie. W ostatnim z tych miejsc powstała jego Ewangelia i trzy listy. Kierował wówczas też kilkoma chrześcijańskimi gminami: Efez, Smyrna, Pergamon, Tiatyra, Sardes, Filadelfia i Laodycea. Według wczesnochrześcijańskich tradycji, uczniami Jana byli św. Papiasz i św. Polikarp. Jan miał żyć około 100 lat, a miejscem jego śmierci jest Efez. Taką informację podawał ówczesny biskup Efezu oraz św. Ireneusz. Na terenie Małej Azji powstał apokryf „Dzieje Jana”, datowany na II lub III wiek.

Warto wspomnieć, że Ewangelia św. Jana różni się od tych napisanych przez synoptyków (Mateusza, Marka i Łukasza). Jan był naocznym świadkiem nauk i czynów Chrystusa, więc tworząc swoje dzieło w Efezie, uzupełniał on opisywane przez synoptyków fakty, jednocześnie nie powtarzając tego, co było już napisane. Mimo, że Jan nie podpisał się bezpośrednie pod swoim dziełem, jednak na wstępie napisane jest: : "I oglądaliśmy Jego chwałę" (J 1, 14), a w pierwszym liście: "To wam oznajmiamy, co było od początku, cośmy usłyszeli o Słowie życia, co ujrzeliśmy własnymi oczami, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce" (1 J 1, 1). Jego Ewangelię znali święci z czasów wczesnego chrześcijaństwa, tacy jak św. Ignacy z Antiochii i św. Justyn.

Jan jest patronem Albanii i Azji Mniejszej; ponadto aptekarzy, bednarzy, dziewic, zawodów związanych z pisaniem i przepisywaniem: introligatorów, kopistów, kreślarzy, litografów, papierników, pisarzy oraz owczarzy, płatnerzy, skrybów, ślusarzy, teologów, uprawiających winorośl oraz wdów. Kult św. Jana Apostoła w Kościele był zawsze bardzo żywy. Najwspanialszą świątynię wystawiono mu w Rzymie. Jest nią bazylika na Lateranie pod wezwaniem świętych Jana Chrzciciela i Jana Apostoła. Zwana jest również bazyliką Zbawiciela - matką wszystkich kościołów chrześcijaństwa, gdyż jako pierwsza była uroczyście konsekrowana przez papieża św. Sylwestra I (+ 335) i dotąd jest katedrą papieską. Nadto w Rzymie wystawiono św. Janowi Apostołowi jeszcze inne kościoły, np. przy Bramie Łacińskiej (ante Portam Latinam), gdzie Apostoł miał być męczony w rozpalonym oleju. Do Jana Apostoła szczególne nabożeństwo miały św. Gertruda i św. Małgorzata Maria Alacoque. Właśnie w dniu dzisiejszym, w dniu jego święta miały objawienia dotyczące nabożeństw do Serca Pana Jezusa. Szczególnym nabożeństwem do św. Jana Apostoła wyróżniali się kiedyś w Polsce krzyżacy. Wystawili też oni szereg kościołów ku jego czci.